Nhận xét Quách Gia

Quách Gia là một mưu sĩ giỏi thời Tam Quốc, trong trận Quan Độ đứng trước trận tiền ông có nói với Tào Tháo: "Thừa tướng còn đang theo dõi đợi chờ à?", Tào Tháo trả lời: "Viên Thiệu thế định tới đây đang nhẽ phải giữ thế tấn công, nay hắn lại dùng phụng bài trước trận tiền, ý của ngươi là hắn muốn thủ?" khi đó Quách Gia nói một câu chính xác ý nghĩa cho cả trận đánh: "Viện Thiệu có thể thủ, nhưng thừa tướng không thể nào làm như vậy, quân ta tinh nhuệ một chọi lại mười, cần phải tác chiến ngay lập tức, chần chừ đôi lúc lòng quân phập phồng thì nguy hiểm lắm".

Tam quốc chí chép: Quách Gia học vấn tinh thông sâu sắc lại có mưu lược, thấu hiểu sự việc. Tào Tháo từng nói:"Chỉ có Phụng Hiếu có thể hiểu được ý của Cô"[9].

Sau khi Tào Tháo đi đánh thua trận Xích Bích quay về, đến Ba Khâu gặp dịch bệnh, đốt thuyền, than rằng:"Nếu Quách Phụng Hiếu còn, chẳng khiến Cô đến nỗi này"[10].

Phó tử chép: Tào Tháo lại than rằng:"Thương thay Phụng Hiếu! Xót thay Phụng Hiếu! Tiếc thay Phụng Hiếu!"[10]

Lúc trước, Trần Quần chê Quách Gia không sửa hạnh kiểm, mấy lần ở triều đình tố cáo Quách Gia, Gia tỏ ý tự nhiên, Tào Tháo càng trọng dùng Quách Gia hơn, nhưng vì Trần Quần có tài chủ trì chính nghĩa, Tào Tháo cũng rất hài lòng[10].

Trong "Tam quốc diễn nghĩa", La Quán Trung có bài thơ khen Quách Gia rằng:

Trời sinh Quách Phụng Hiếu,Hào kiệt đã nức danh.Bụng chứa đầy kinh sử,Lồng ngực ẩn giáp binh,Ra mưu như Phạm Lãi,Quyết sách tựa Trần Bình,Chẳng may lại mất sớm,Trung Nguyên cột trụ nghiêng.